به گزارش مشرق، بان کی مون دبیر کل سازمان ملل در گفت‌وگو با روزنامه الحیاة چاپ لندن، درباره مسائل مختلفی به محوریت موضوع مبارزه با داعش صحبت کرد.
بان کی مون در این گفت‌وگو از ایران به عنوان قدرتی منطقه‌ای یاد کرد و از تهران خواست تا برای «صلح و ثبات در منطقه، نقشی سازنده داشته باشد و در حفاظت از امنیت و شراکت کامل در منطقه سهیم باشد».
دبیر کل سازمان ملل در این گفت‌وگو، بر ضرورت رویارویی با گروهک «داعش» تأکید و حمایت خود از حرکت بین‌المللی برای تشکیل ائتلافی در این خصوص به رهبری آمریکا و اروپا را اعلام کرد.
تأکید بان کی مون بر ائتلاف بین‌المللی پس از آن مطرح شد که در روزهای اخیر آمریکا تحت نام مبارزه به گروه‌های تکفیری در حال ایجاد ائتلافی بین‌المللی است. امری که برخی تحلیلگران پیشاپیش بر شکست آن تأکید کرده‌اند.
بان کی مون در این گفت‌وگو با اشاره به عراق، از تشکیل دولت جدید در آن استقبال کرد و همه مذاهب و اقوام را به میانه‌روی و شرکت در روند سیاسی فراگیر فراخواند.
در خصوص سوریه، و در ادامه سیاست آمریکا، بان کی مون ادعاهای قبلی خود را درباره عدم مشروعیت رئیس جمهوری سوریه به صراحت گذشته تکرار نکرد و با بیان اینکه «شرایط امروز تغییر کرده است»، ریشه و علت ادامه کار گروه‌های تروریستی را، عدم حل بحران سوریه دانست.
درباره جنگ غزه نیز بان کی مون از تشکیل کمیته حقیقت‌یابی درباره حمله اسرائیل به مدارس وابسته به سازمان ملل در غزه خبر داد و گفت که سازمان ملل برای تشکیل این کمیته مقدمات را آماده می‌کند و درباره کشته شدن کارمندانش در این مدارس تحقیق خواهد کرد.
وی این اقدام را جدا از اقدامات کمیته حقوق بشر سازمان ملل درباره جنگ غزه دانست و افزود: درباره کشته و مجروح شدن کارمندان سازمان ملل و نابود شدن تاسیسات آن تحقیق و مسئولان آن بازخواست خواهند شد، هر کس میخواهند باشند.
متن پرسش‌ها و پاسخ‌های بان کی مون (به طور خلاصه):
ائتلاف بین‌المللی آمریکا درباره داعش
- در صورتی که اقدام نظامی علیه (گروهک تکفیری) داعش صورت گیرد، آیا نیازی به قطعنامه شورا امنیت وجود دارد؟
اگر قطعنامه‌ای از سوی شورای امنیت صادر شود، شیوه برجسته و مناسبی خواهد بود ولی اکنون آنها (تروریست‌ها) به صورت وحشیانه می‌کشند و این مسئله هرگز قابل پذیرش نیست. از این روی برخی از کشورها بدون اینکه فعالیت نظامی هوایی و یا زمینی ترتیب دهند، تدابیر نظامی را اتخاذ کرده‌اند،
- آیا در سازمان ملل بودجه‌ای وجود دارد که برای مبارزه با تروریسم اختصاص یافته باشد؟
سازمان ملل بودجه اختصاصی برای این منظور ندارد. حمایت سخاوتمندانه (عبدالله بن عبدالعزیز) پادشاه عربستان برای توانمندی کشورهای متأثر از حملات تروریستی است. به عنوان مثال تلاش می‌کنیم تا شمار زیادی از کشورهای آفریقایی مانند نیجریه، کنیا و سومالی توانمندی خود را به دست آورند.
- اطلاع دارید که روسیه به این ائتلاف خواهد پیوست؟
مطمئن نیستم. دولت روسیه باید خود تصمیم بگیرد.
- نظرتان درباره (حضور ایران در این ائتلاف) ایران چیست؟
بار دیگر می‌گویم. این مسئله به کشورها بازمی‌گردد که تصمیم بگیرند. این ائتلاف به صورت رسمی تأسیس نشده است. از این رو، فهمیدم که برخی از کشورها که آمریکا، انگلیس و فرانسه عهده‌دار هدایت آنها هستند و برخی از کشورهای اروپایی و استرالیا و برخی از کشورهای دیگر این مسئله را بررسی می‌کنند. ولی این مسئله به خود کشورها باز می‌گردد که در این ائتلاف شرکت خواهند کرد یا خیر. ولی به عنوان دبیر کل (سازمان ملل متحد) می گویم که یک کشور واحد یا مجموعه‌ای از کشورها یا یک سازمان نمی‌توانند به تنهایی رفتار کنند. این مسئله باید با حمایت و همراهی نیروهای جامعه بین الملل صورت گیرد.
نفوذ ایران
- نفوذ ایران در عراق مشهود است. شما از ایران می‌خواهید برای اینکه راهبرد مبارزه با داعش پیشرفت داشته باشد، چه اقدامی در عراق انجام دهد؟
ایران قدرتی منطقه‌ای است و مدتهاست که در منطقه ایفای نقش می‌کند. من از دولت ایران می‌خواهم که برای برقراری صلح و ثبات در منطقه نقش سازنده‌ای ایفا کند.
- نقش سازنده چگونه تعریف می‌شود؟ یعنی چه؟
هر کاری که انجام بدهند، باید در حفظ امنیت و مشارکت فراگیر سهیم باشد. این چیزی است که از آنان (ایرانی‌ها) می‌خواهیم.
نقش عربستان
- نقش کنونی عربستان چیست؟ آیا با حمایت از تقویت اعتدال سنی صورت می‌گیرد؟ یا از رهگذر نقش زمینی علیه تندروهای اهل سنت؟
عربستان سعودی قدرت مهم منطقه‌ای در روند صلح در خاورمیانه و در امنیت و ثبات در منطقه است. از این روی ملک عبدالله بن عبدالعزیز از من قدردانی کرد. من این پیام را دریافت کردم و از نصایح وی و تأثیر او پرسیدم. وی نقش مهمی را ایفا می‌کند. به عنوان مثال در دوران نخست دبیر کلی من و زمانی که یک مسئله جدی در دارفور مطرح بود، او بود که در انتشار نیروهای سازمان ملل متحد کمک کرد و پس از آن در بحران غزه با وی دیدار کردم. اکنون در خاورمیانه باید شیعه و سنی و کردها با یکدیگر متحد شوند. به عنوان مثال اهل سنت باید نقش میانه‌روتری را ایفا کند و کردها و شیعیان نیز موظفند در گفت‌و‌گوی فراگیر شرکت کنند.
سوریه
- آیا مبارزه با داعش در سوریه مستلزم لزوم احیاء دولت بشار اسد رئیس جمهور سوریه است؟
این مسئله بسیار ظریف است. 4 سال است که بحران سوریه ادامه دارد و از نقش بشار اسد می‌پرسند. ولی پیش از هر چیز، بشار اسد باید بر پایان بخشی به خشونت تمرکز کند؛ به گونه‌ای که ملتش بتوانند کشور خود را بازسازی کنند و وحدت را به آن بازگردانند.
- آیا مشارکت بشار اسد در ائتلاف اساسی است؟ زیرا این مسئله ممکن است سبب احیاء نقش وی شود؟
از ائتلاف با اسد سخن نمی‌گویم
- آیا ضرورت دارد که بشار اسد در ائتلاف شریک باشد؟
وی می‌تواند از رهگذر پایان بخشیدن هر چه سریعتر به بحران سوریه، نقش خود را برای مقابله با تندروی ایفا کند و در گفت‌و‌گوی سیاسی شرکت کند.
- دو سال پیش و در مصاحبه با من گفتید که بشار اسد مشروعیت خود را از دست داده است؟ آیا همچنان بر این باورید؟
وضعیت اکنون تغییر کرده است.
- ولی آیا مسئله مشروعیت تغییر یافته است؟
آیا منصفانه است که بگوییم وی مشروعیت دارد؟ آیا منصفانه است که بگوییم وی مشروعیت دارد؟ این گونه نمی‌پندارم.
نماینده جدید سازمان ملل در امور سوریه
- استفان دی میستورا اکنون در سوریه چه می‌کند؟
مأموریت وی این است که از رهگذر تلاش‌های حسنه تلاش کند تا گفت‌و‌گوی سیاسی در سریع‌ترین زمان ممکن آغاز شود.
- آیا با مخالفان سخن گفته است یا اینکه ایستگاه نخست وی دولت سوریه خواهد بود؟
ایستگاه نخست وی دولت سوریه است و احتمالا به کشورهای دیگر مانند عربستان و ترکیه برود.
- به ایران نیز می‌رود؟
آری به ایران نیز می‌رود.
- چه چیزی از وی خواسته‌اید؟ چرا به این سه کشور خواهد رفت؟
این کشورها مهم هستند و می‌توانند نقش مهمی را ایفا کنند.
- شما گفتید که به ایران سفر خواهد کرد؟
گمان نمی‌کنم این مسئله مشکلی داشته باشد.
- ولی عربستان به این دلیل که به ایران سفر کرده است، وی را نخواهد پذیرفت
اکنون در این باره توضیح نمی‌دهم.
- آیا دی میستورا برای برگزاری «ژنو 3» فعالیت خواهد کرد؟ یا اینکه مسیر و فرآیند جدیدی را آغاز می‌کند؟
- بنده و دی‌میستورا هنوز هیچ مسیری را مشخص نکرده‌ایم؛ زیرا وی هم اکنون در آغاز رایزنی و مذاکره با کشورهای ذیربط است. و پس از بازگشت وی نظرات خود را تعیین خواهیم کرد.
حضور حزب‌الله در سوریه
- آیا فکر می‌کنید که جنگ «حزب الله» در سوریه در نفوذ داعش به لبنان سهیم بوده است؟
اوضاع مداوم در سوریه به داعش و سایر گروه‌های تندرو اجازه ظهور داده است و سبب شده است که منطقه مناسبی برای آن باشد.
- من درباره جنگ در سوریه سخن می‌گویم. شما می‌دانید که قطعنامه شورای امنیت درباره جنگجویان خارجی از جمله جبهه النصره و داعش است، ولی در آن از حزب الله سخنی به میان نیامده است. آیا این مسئله نگرانتان می‌کند که این قطعنامه از سوی یک طرف باشد؟
درباره آنچه شورای امنیت صادر کرده است دخالت نمی‌کنم.
- ولی من از جنگ حزب الله در سوریه سخن می‌گویم. شما همیشه از جنگ حزب الله در سوریه انتقاد می‌کردی. آیا می‌پندارید که این مسئله سبب نفوذ داعش به لبنان شده است؟
چه بسا برخی از عوامل در این مسئله نقش داشته است، ولی همان‌طور که شما گفتید، تداوم بی ثباتی و خشونت در سوریه، لبنان، عراق و سایر مناطق به داعش و گروه‌های تندرو اجازه نفوذ داده است.
- «دریک بلامبلی» نماینده شما در لبنان برای بررسی مسئله لبنان به عربستان و ایران سفر کرده است. چه چیزی از وی خواستید؟
این مسئله بسیار مهم است. «نیکولای ملادینوف» (نماینده ویژه سازمان ملل در عراق) به کشورهای منطقه سفر خواهد کرد. این مسئله همیشه برای نمایندگان ویژه (سازمان ملل) مهم است؛ حال چه در لبنان باشند یا در هر منطقه دیگری (غزه) باید تلاش کنند برای ساختن کشورهای منطقه تلاش کنند.
جنگ غزه و تشکیل کمیته حقیقت‌یاب
- شما همیشه از اصل بازخواست و رفع مصونیت حمایت کرده‌اید. جنایات اسرائیل در غزه را در نظر می‌گیریم. آیا فکر می‌کنید که خواهید توانست اسرائیل را به خاطر جنایاتش بازخواست کنید؟؛ به ویژه جنایات ضد بشری وی علیه کودکان؟
در شورای حقوق بشر مناقشه بحث جدی در این زمینه صورت گرفت و بر تأسیس یک کمیته حقیقت یاب توافق کردند و اکنون نیز در حال فعالیت است. باید منتظر گزارشها باشیم. کسانی که مسئول این کار هستند باید به هر نحوی بازخواست شوند. من نیز بررسی می‌کنم که کمیته حقیقت یاب را برای کشته و زخمی شدن کارکنان سازمان ملل و از بین بردن نهادهای این سازمان تشکیل دهم.
- کی؟
زمانی که گزارش به پایان رسد این مسئله را خواهیم دید و درباره سلاح‌هایی که در نهادهای وابسته به سازمان ملل یافت شده است، تحقیق خواهم کرد. من این مسئله را با مقامات اسرائیلی بررسی کردم.
- تا چه میزان از موفقیت طرح مصر درباره غزه اطمینان دارید؟ در صورتی که این طرح با شکست مواجه شود، «نقشه ب» دارید؟
چرا از نقشه ب سخن می‌گویید. ما همیشه با نقشه آ عمل می‌کنیم. به عنوان مثال با تغییر فضا نقشه ب وجود ندارد.
- ولی این مسئله متفاوت است، زیرا ما درباره شکست معاهده آتش بس تاریخ (طولانی) داریم.
امیدوارم طرح «عبدالفتاح سیسی» برای آتش بس، به طرح همیشگی و ادامه دار تبدیل و به جست‌و‌جوی روند صلح در خاورمیانه منجر شود. از این روی معتقدیم که باید ریشه بحران را شناسایی کنیم.
